Ο θεράπων γιατρός σας συμβούλευσε να κάνετε μία ενδοσκόπηση ανωτέρου πεπτικού η οποία είναι γνωστή και σαν γαστροσκόπηση, με σκοπό να βρεθεί το αίτιο των συμπτωμάτων σας. Οι γιατροί και οι νοσηλεύτριες του ενδοσκοπικού εργαστηρίου όπου θα πραγματοποιηθεί η εξέταση θα σας εξηγήσουν τη διαδικασία, αλλά εάν έχετε απορίες μην διστάσετε να τις εκφράσετε.

Τι είναι η γαστροσκόπηση;

Η γαστροσκόπηση επιτρέπει τον γιατρό να δει απευθείας το εσωτερικό του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου (του αρχικού δηλαδή τμήματος του λεπτού εντέρου). Για να γίνει η εξέταση ένα ενδοσκόπιο θα περάσει μέσα από το στόμα σας στο στομάχι. Το ενδοσκόπιο είναι ένας εύκαμπτος σωλήνας, ο οποίος έχει περίπου το πάχος του μικρού δακτύλου του χεριού σας, με ένα δυνατό φως στην άκρη του. Κοιτώντας μέσω του ενδοσκοπίου ο γιατρός έχει μια πολύ καθαρή εικόνα του εσωτερικού του στομάχου και είναι σε θέση να εντοπίσει κάποια πάθηση, εάν υπάρχει.

Μερικές φορές ο γιατρός θα χρειαστεί να πάρει βιοψίες, μικρά κομμάτια (συνήθως μικρότερα από 1 cm) για να αναλυθούν κάτω από το μικροσκόπιο. Τα μικρά αυτά κομμάτια παίρνονται ανώδυνα μέσω του ενδοσκοπίου με τη βοήθεια μιας πολύ μικρής λαβίδας βιοψίας.

Τι πρέπει να περιμένετε

Η προετοιμασία για την εξέταση

Το στομάχι θα πρέπει να είναι άδειο έτσι ώστε να μπορέσει να δει ο γιατρός το εσωτερικό του. Γι’ αυτό τον λόγο θα σας ζητηθεί να μην φάτε και να μην πιείτε τίποτα για τουλάχιστον 6 ώρες πριν την εξέταση. Όταν θα φτάσετε στο ενδοσκοπικό εργαστήριο ο γιατρός θα σας εξηγήσει τη διαδικασία, τον σκοπό και τις πιθανές επιπλοκές της εξέτασης και συνήθως θα σας ζητήσει να υπογράψετε σε μια τυποποιημένη φόρμα ότι δέχεστε την ενδοσκοπική αυτή εξέταση. Σκοπός αυτής της διαδικασίας είναι να κατανοήσετε πλήρως τον σκοπό και τις συνέπειες της εξέτασης. Παρακαλούμε να αναφέρετε στον γιατρό ή στη νοσηλεύτρια εάν υπάρχουν αλλεργίες καθώς και παλαιότερες αντιδράσεις σας σε φάρμακα και φαρμακευτικές ουσίες. Εάν έχετε απορίες σε αυτή τη φάση μην διστάσετε να τις εκφράσετε. Το προσωπικό του ενδοσκοπικού εργαστηρίου έχει σαν βασικό του στόχο την άνετη παραμονή σας και την ηρεμία σας κατά τη διάρκεια της εξέτασης γι ́ αυτό και δεν θα παρεξηγήσει τυχόν ερωτήσεις σας.
Ίσως σας ζητηθεί να βγάλετε το πουκάμισο ή την μπλούζα σας και να φορέσετε μια ρόμπα νοσοκομείου. Θα είναι επίσης απαραίτητο να αφαιρέσετε τεχνητές οδοντοστοιχίες, καθώς και γυαλιά οράσεως, τα οποία θα κρατηθούν ασφαλή από το προσωπικό του εργαστηρίου μέχρι το τέλος της εξέτασης.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης

Μέσα στην αίθουσα ενδοσκοπήσεων θα ξαπλώσετε στο αριστερό σας πλευρό σε ένα εξεταστικό κρεβάτι. Μία νοσηλεύτρια θα είναι μαζί σας καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης. Ο γιατρός στη συνέχεια θα ψεκάσει τον φάρυγγα σας με τοπικό αναισθητικό spray. Μπορεί ακόμα να σας χορηγήσει, σε μία από τις φλέβες του χεριού σας φάρμακο καταστολής (συνήθως μιδαζολάμη) για να είστε ήρεμος/η και ελαφρά ναρκωμένος/η, στη διάρκεια της εξέτασης. Σε αρκετές περιπτώσεις η εξέταση μπορεί να γίνει χωρίς καταστολή καθώς τα σύγχρονα ενδοσκόπια είναι πολύ μικρά σε πάχος και είναι εύκολο να προωθηθούν στο στομάχι. Για να κρατηθεί το στόμα σας ελαφρά ανοικτό, ένα πλαστικό επιστόμιο θα τοποθετηθεί μεταξύ των δοντιών σας. Όταν ο γιατρός προωθήσει το ενδοσκόπιο στο στομάχι σας, δεν θα σας προκαλέσει πόνο ούτε θα σας εμποδίσει την αναπνοή.

Η εξέταση συνήθως διαρκεί 5-10 λεπτά για να μπορέσει ο γιατρός να εξετάσει προσεκτικά όλα τα τμήματα του οισοφάγου, του στομάχου και της αρχικής μοίρας του λεπτού εντέρου (δωδεκαδάκτυλο) και να πάρει βιοψίες, εάν είναι απαραίτητο. Κατά τη διάρκεια της ενδοσκόπησης ο γιατρός θα βάζει αέρα στο στομάχι για να διατείνει τα τοιχώματά του και να μπορέσει να εντοπίσει κάποια πάθηση, εάν υπάρχει. Ο αέρας αυτός θα αναρροφηθεί μέσα από το ενδοσκόπιο στο τέλος της εξέτασης. Εάν το στόμα σας γεμίσει με σάλιο κατά τη διάρκεια της εξέτασης, αφήστε το να κυλήσει προς τα έξω επάνω στον ειδικό χαρτοβάμβακα που έχει προσεκτικά τοποθετηθεί προηγουμένως κάτω από το κεφάλι σας. Με το τέλος της εξέτασης το ενδοσκόπιο αποσύρεται από το στομάχι γρήγορα και ανώδυνα.

Μετά την εξέταση

Θα παραμείνετε για τουλάχιστον 30 λεπτά στο εργαστήριο. Θα μπορέσετε να πιείτε κάτι μόλις περάσει η δράση του τοπικού αναισθητικού, με το οποίο ψεκάστηκε ο φάρυγγάς σας στην αρχή της εξέτασης. Συνήθως αυτό παίρνει 30 λεπτά μέχρι 1 ώρα και στη συνέχεια μπορείτε να φάτε και να πιείτε κανονικά. Ο φάρυγγάς σας μπορεί να είναι ερεθισμένος για το υπόλοιπο της ημέρας και επίσης μπορεί να αισθάνεστε το στομάχι σας «φουσκωμένο» εάν μικρή ποσότητα αέρα έχει παραμείνει σε αυτό. Και τα δύο αυτά ενοχλήματα θα περάσουν μόνα τους και δεν χρειάζονται ιδιαίτερη αγωγή.

Επιστρέφοντας στο σπίτι

Εάν επιστρέφετε στο σπίτι σας μετά την ενδοσκόπηση είναι απαραίτητο κάποιος να σας συνοδεύσει. Όταν θα φτάσετε στο σπίτι σας είναι σημαντικό να ξεκουραστείτε για το υπόλοιπο της ημέρας. Η επίδραση της καταστολής (εάν σας δόθηκε) στη διάρκεια της εξέτασης μπορεί είναι μεγαλύτερης διάρκειας από ό,τι φαντάζεστε.
Για αυτό τον λόγο θα πρέπει:

• Να αποφύγετε να οδηγήσετε αυτοκίνητο
• Να αποφύγετε τον χειρισμό μηχανημάτων
• Να αποφύγετε να πιείτε αλκοόλ.

Οι επιδράσεις της καταστολής η οποία χορηγήθηκε κατά την ενδοσκόπηση, συνήθως έχουν περάσει την επομένη ημέρα και οι περισσότεροι ασθενείς μπορούν να επανέλθουν στις προ της εξέτασης συνηθισμένες τους δραστηριότητες.

Πότε θα μάθω το αποτέλεσμα της εξέτασης;

Σε πολλές περιπτώσεις ο γιατρός θα μπορέσει να σας δώσει το αποτέλεσμα αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης ή σε περίπτωση που είστε σε καταστολή, μόλις ξυπνήσετε. Σε περίπτωση που έχει ληφθεί βιοψία, το αποτέλεσμά της θα είναι έτοιμο σε μερικές ημέρες. Θα ήταν καλή ιδέα να συνοδεύεστε από κάποιον όταν μιλήσετε με τον γιατρό στο τέλος της εξέτασης, γιατί εάν σας έχει χορηγηθεί καταστολή μπορεί να ξεχάσετε τι σας είπε ο γιατρός. Μερικοί ασθενείς δεν μπορούν να θυμηθούν καθόλου την ενδοσκόπηση. Λεπτομέρειες για το αποτέλεσμα της εξέτασης, καθώς και την περαιτέρω αντιμετώπιση και θεραπεία εάν είναι απαραίτητη θα συζητήσετε με τον θεράποντα γιατρό σας.

Ποια είναι η χρησιμότητα της γαστροσκόπησης;

Η γαστροσκόπηση θεωρείται ως η σπουδαιότερη εξεταστική μέθοδος για τη διάγνωση και θεραπεία των περισσότερων νοσημάτων του οισοφάγου, του στομάχου και του δωδεκαδακτύλου. Και αυτό γιατί επιτρέπει την επισκόπηση του εσωτερικού των οργάνων αυτών αναδεικνύοντας ακόμη και μικρές αλλαγές της εσωτερικής επιφάνειας τους, δηλαδή του λεγόμενου βλεννογόνου. Επίσης, επιτρέπει τη λήψη μέσω μιας ειδικής λαβίδας που διέρχεται από το κανάλι βιοψίας του ενδοσκοπίου, μικρών τεμαχιδίων από τον βλεννογόνο του στομάχου, τα οποία αποστέλλονται για τη λεγόμενη ιστολογική εξέταση («βιοψία»). Επίσης, επιτρέπει τη λήψη μικρού τεμαχιδίου για τη διενέργεια αμέσως μετά το τέλος της εξέτασης του ειδικού τεστ (CLO Test) για την ανίχνευση τυχόν ύπαρξης λοίμωξης από Ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, ενός βακτηριδίου που εγκαθίσταται στον βλεννογόνο του στομάχου και είναι το αίτιο γαστρίτιδος και έλκους στομάχου και δωδεκαδακτύλου και συμμετέχει στην ανάπτυξη καρκίνου του στομάχου.
Έτσι, η γαστροσκόπηση προσφέρει τη δυνατότητα γρήγορης και ασφαλούς διάγνωσης των παθήσεων του οισοφάγου (οισοφαγίτιδος, καρκίνου του οισοφάγου, κιρσών του οισοφάγου κ.λπ.), του στομάχου (γαστρίτιδος, έλκους, πολυπόδων, καρκίνου, κ.λπ.) και του δωδεκαδακτύλου (κυρίως έλκους του βολβού του δωδεκαδακτύλου). Όμως η γαστροσκόπηση προσφέρει τη δυνατότητα και θεραπευτικής παρέμβασης μέσω του ενδοσκοπίου. Για παράδειγμα αναφέρονται τα ακόλουθα:

Α) Οισοφάγος

• Θεραπευτική αντιμετώπιση αιμορραγίας από κιρσούς οισοφάγου (επείγουσα αιμορραγία ή πρόγραμμα απολίνωσης των κιρσών για πρόληψη της αιμορραγίας)
• Αντιμετώπιση στενώσεων (διαστολές οισοφάγου)
• Απομάκρυνση ξένου σώματος, ενσφηνωμένου βλωμού κ.λπ.
• Τοποθέτηση ενδοπροθέσεων, δηλαδή σωλήνων μεταλλικών ή πλαστικών, για αποκατάσταση της συνέχειας του αυλού του οισοφάγου που αποφράχθηκε από κακοήθη αιτία (π.χ. καρκίνο οισοφάγου).

Β) Στόμαχος

• Αντιμετώπιση της αιμορραγίας που προέρχεται από έλκος στομάχου
• Αντιμετώπιση της απόφραξης της εξόδου του στομάχου προς το δωδεκαδάκτυλο (πυλωρικήστένωση) με διαστολές
• Αντιμετώπιση των «αιμαγγειωμάτων» του στομάχου τα οποία μπορεί να προκαλέσουν αιμορραγία
• Αφαίρεση μέσω του γαστροσκοπίου των πολυπόδων που ενδέχεται να υπάρχουν στο εσωτερικό του στομάχου
• Αφαίρεση ξένων σωμάτων

Γ) Δωδεκαδάκτυλο

• Αντιμετώπιση της αιμορραγίας από έλκος του βολβού του δωδεκαδακτύλου.

Ποιοι είναι οι κίνδυνοι από την εξέταση;

Οι κίνδυνοι από τη διαγνωστική εξέταση είναι γενικώς ελάχιστοι. Περιλαμβάνουν δυσφορία από τη διάταση του στομάχου λόγω του αέρα που εισάγει ο ενδοσκόπος για την εξέταση του στομάχου, τάση προς έμετο, και σπανιότερα καρδιακή αρρυθμία.
Οι κίνδυνοι αφορούν κυρίως άτομα με συνυπάρχοντα χρόνια νοσήματα, όπως καρδιοαναπνευ- στικά, ηπατικά και νεφρικά νοσήματα. Σπανιότατα, έχει περιγραφεί θάνατος από ανακοπή σε άτομα με σοβαρή υποκείμενη καρδιοπάθεια. Γενικώς, η γαστροσκόπηση είναι μια πολύ ασφαλής εξέταση.

Ποιες είναι οι αντενδείξεις για τη διενέργεια της εξέτασης;

Η εξέταση δεν πραγματοποιείται στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν ο ασθενής αρνείται τη διενέργειά της και δεν δίνει τη συγκατάθεσή του εγγράφως, ιδιαίτερα όταν η εξέταση είναι αναγκαίο να γίνει εκτάκτως (π.χ. σε περιπτώσεις ενεργού αιμορραγίας από κιρσούς οισοφάγου ή έλκος στομάχου ή δωδεκαδακτύλου)
• Όταν υπάρχει πρόσφατο έμφραγμα μυοκαρδίου
• Όταν υπάρχει σοβαρή χρόνια πάθηση του αναπνευστικού συστήματος
• Σε περίπτωση σοβαρής ψυχικής διαταραχής
• Η εγκυμοσύνη δεν αποτελεί αντένδειξη, αλλά συστήνεται η διενέργειά της στις έγκυες με μεγάλη προσοχή και μόνον όταν υπάρχει απόλυτη ένδειξη για την πραγματοποίησή της.